Komunikacja bez przemocy: Garść korzyści z wprowadzenia NonViolent Communication w firmie i organizacji

NonViolent Communication
wywieranie wpływu
komunikacja
NVC

NVC (NonViolent Communication czyli Porozumienie Bez Przemocy) coraz częściej leży w sferze zainteresowania osób decyzyjnych w firmach i organizacjach, które decydują się wprowadzać tę ideę do swoich zespołów. Coraz więcej osób, widzi korzyści z porozumiewania się bazującego na NVC.

ProOptima
Garść korzyści z wprowadzenia NonViolent Communication w firmie i organizacji

NonViolent Communication czyli Porozumienie Bez Przemocy

NonViolent Communication czyli Porozumienie Bez Przemocy

Porozumienie Bez Przemocy (NVC) to metoda komunikacji opracowana przez amerykańskiego psychologa Marshalla B. Rosenberga. W NVC empatia jest rozumiana jako świadome wsłuchiwanie się w uczucia i potrzeby innych, a nie tylko w swoje, co przemocy przyjmuje formę obecności bez oceniania i doradzania. Celem NVC jest poprawa skuteczności komunikacji i redukcja konfliktów poprzez zrozumienie i uznanie potrzeb wszystkich stron.

Definicja i podstawowe założenia NVC

NVC opiera się na fundamentalnej zasadzie, że u podstaw wszystkich ludzkich działań leżą potrzeby, które ludzie starają się zaspokoić. Zrozumienie i uznanie tych potrzeb może stworzyć wspólną podstawę do połączenia, współpracy i pokoju. Ludzie działają nie przeciwko nam, ale po to, aby zaspokoić jakąś potrzebę. Bardzo często robią to w tragiczny sposób, który uniemożliwia porozumienie.

Historia i twórca NVC – Marshall B. Rosenberg

Marshall B. Rosenberg był doktorem psychologii i twórcą metody NVC. Jego zainteresowanie empatią wynikało z trudnych doświadczeń w szkole, gdzie był dyskryminowany ze względu na swoje nazwisko i pochodzenie. Rosenberg nie stworzył niczego nowego, a jedynie zebrał to, co już było i ułożył w jeden spójny i prosty do zastosowania model, którego następnie uczył innych.

Korzyści z wprowadzenia NVC w firmie i organizacji

Wprowadzenie NVC w firmie i organizacji może przynieść wiele korzyści, które znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie zespołów. Przede wszystkim, poprawia się komunikacja między pracownikami i menedżerami. Dzięki NVC, pracownicy uczą się wyrażać swoje potrzeby i uczucia w sposób jasny i zrozumiały, co zmniejsza ryzyko nieporozumień i konfliktów.

Zwiększenie zaufania i współpracy w zespole to kolejna korzyść. Kiedy pracownicy czują, że ich potrzeby są brane pod uwagę, są bardziej skłonni do współpracy i wspólnego rozwiązywania problemów. To z kolei prowadzi do rozwoju umiejętności rozwiązywania konfliktów i negocjacji, co jest nieocenione w dynamicznym środowisku pracy.

Efektywność i produktywność pracy również rosną, gdyż pracownicy są bardziej zaangażowani i zmotywowani do działania. Poprawa atmosfery pracy i redukcja stresu to naturalne konsekwencje wprowadzenia NVC. Pracownicy czują się bardziej komfortowo i bezpiecznie, co przekłada się na ich satysfakcję z pracy i mniejszą fluktuację kadrową.

Dlaczego tak się dzieje?

Konflikty rodzą się z przekonania, że jest tylko jeden sposób zaspokojenia danej potrzeby. Ludzie często nie są świadomi swoich potrzeb i nie potrafią je wyrazić w sposób jasny i precyzyjny. NVC pomaga świadomie ubierać w słowa to, co chcemy przekazać, tak by zwiększyć szansę na nawiązanie kontaktu i porozumienia.

NonViolent Communication czyli Porozumienie Bez Przemocy

Co dzieje się w środowisku, w którym zaczynamy mówić językiem NVC?

Najkrócej można na to pytanie odpowiedzieć w taki sposób: Ludzie zaczynają się słuchać nawzajem. Słuchając się nabierają ochoty na dialog i przyjmują jej punkt widzenia, co prowadzi do głębszego zrozumienia i empatii. Zaczynają rozumieć czego tak naprawdę chcą.

Tworzy się środowisko pracy, w którym ludzie dobrze się czują, chcą współpracować, a nie rywalizować, budują relacje w sposób świadomy, a nie przypadkowy. Umacniają się działania skierowane na współdziałanie, a jednocześnie branie odpowiedzialności za swoje decyzje.

Środowisko pracy dotychczas współzawodniczące ma szansę przekształcić się w społeczność kooperującą, w której pracownicy współdziałają na wszystkich płaszczyznach zachowując szacunek dla siebie nawzajem. Pracownicy sami angażują się w realizację działań. Dzięki temu menedżerowie wyższego szczebla mogą skoncentrować się na rozwiązywaniu konfliktów i trudności oraz współdziałaniu z pracownikami w tych obszarach, które wymagają ich zaangażowania.

Dlaczego tak się dzieje? Potencjalne źródło konfliktów

Pracownicy biorą odpowiedzialność za swoje działania, a działając w zespole przyczyniają się do zaspokajania potrzeb innych jego członków, uwzględniając potrzeby innej osoby. Kooperując rozwijają nowe umiejętności i odkrywają swoje predyspozycje społeczne.

Stopniowo eliminowane są zachowania związane z ocenianiem innych. Zamiast ocen pojawi się informacja zwrotna, która równie dobrze spełni rolę motywatora i zachęty do podejmowania określonych działań. Feedback daje szansę na zachowanie dobrych relacji w zespole, bo daleki jest od interpretacji, które mogą przedstawiać punk widzenia tylko jednej strony. Konstruktywna informacja zwrotna łatwiejsza jest również do przyjęcia, gdyż wyrażona jest w sposób jasny i z szacunkiem do osoby, do której jest skierowana. Sposób jej przekazania otwiera drogę do dyskusji, dzięki czemu może być ona szeroko omówiona i przyjęta nie z lękiem, ale ze zrozumieniem. Językiem NVC łatwiej jest mówić o trudnych sprawach, łatwiej powiedzieć „nie” z szacunkiem dla siebie i innych. Łatwiej też zrozumieć krytykę, która nas dotyka.

Strategie zaspokojenia potrzeb

Istnieją miliony strategii pozwalających zaspokoić różne potrzeby, a ich wybór zależy od indywidualnych preferencji i sytuacji. Na przykład, aby zaspokoić potrzebę relaksu i kontaktu z przyrodą, można wybrać się na spacer. Praca może zaspokoić potrzebę kreatywności i bezpieczeństwa finansowego, podczas gdy rozmowa z przyjacielem może spełnić potrzebę towarzystwa i wsparcia.

Ćwiczenia fizyczne to doskonały sposób na zaspokojenie potrzeby zdrowia i kondycji fizycznej. Kluczem jest świadomość intencji i umiejętność wyboru strategii, które najlepiej odpowiadają na nasze potrzeby w danym momencie. Zrozumienie, że najbardziej irracjonalne zachowanie często wynika z niezaspokojonych potrzeb, pozwala na bardziej empatyczne podejście do siebie i innych, co jest fundamentem NVC.

Panaceum?

NVC nie jest czarodziejską różdżką, za dotknięciem której, konflikty rozpływają się w powietrzu. Zaspokojenie swojej potrzeby jest kluczowym elementem w procesie rozwiązywania konfliktów. Konflikty się pojawiają, ale w organizacji, która porozumiewa się w nurcie Porozumienia Bez Przemocy, konflikty są rozwiązywane na płaszczyźnie wygrany – wygrany. Jeśli zakładamy, że ludzie działają w taki sposób, aby zaspokajać swoje potrzeby, to ważne jest aby szukać takich strategii na ich zaspokojenie, aby wszystkie strony konfliktu w sposób świadomy mogły angażować się w rozwiązywanie problemów i aby ich potrzeby zostały uwzględnione. Potencjalne źródło konfliktów często wynika z przekonania, że istnieje tylko jeden sposób na zaspokojenie danej potrzeby. Już na etapie ustalania zasad i rozwiązań funkcjonujących w organizacji opartej o NVC, brane są pod uwagę potrzeby wszystkich jej uczestników, zatem i konfliktów jest mniej.

Stosując w firmie NVC odstępujemy od porozumiewania się językiem dominacji, który często wywołuje strach, poczucie winy lub wstydu. Język dominacji długofalowo jest nieskuteczny, a autorytet budowany na jego bazie nie budzi zaufania i jest dość kruchy. Język NVC jest pełen szacunku, daje szansę na zbudowanie autentycznego kontaktu pomiędzy rozmówcami i w efekcie ma wpływ na podnoszenie efektywności podejmowanych działań. Komunikacja jest balansem pomiędzy rozmówcami.

Niewątpliwym bonusem dla osób pracujących w kulturze NVC jest łatwość wprowadzenia go w swoje codzienne życie w kontaktach poza pracą i w relacjach z bliskimi. Z korzyścią dla siebie i innych.

Znajomy scenariusz rozmowy współpracowników?

Pracownik A: Czy mogę na Ciebie liczyć kolejny raz, że pomożesz mi z tym raportem?

Pracownik B: Już piąty raz piszę za Ciebie raport końcowy! Wykorzystujesz, to że raz chciałam Ci pomóc! Mam tego dość, ogarnij się i sama się za to zabierz, a mnie daj spokój!

Pracownik A: (raczej już nie ma ochoty na kontakt, lub może odreagować równie obwiniającą wypowiedzią)

Hm…. Co tu się dzieje? Współpraca zamieniła się w poczucie winy i wstyd (u Pracownika A) oraz w złość, rozżalenie i brak energii (u Pracownika B). Problemem nie jest sam fakt wykonywania za kogoś jego obowiązków (jak wynika z tej rozmowy, wcześniej pojawiła się prośba o pomoc i była milcząca akceptacja), ale obwinianie za swoje emocje drugiej osoby i przerzucanie na nią odpowiedzialności za swoje działania oraz brak komunikacji konstruktywnej, ponieważ nawet w sytuacji zaprzestania pomocy, pozostanie pomiędzy współpracującymi dotychczas osobami rozgoryczenie, żal, wzajemne obwinianie się. Ta współpraca może się zakończyć na dobre.

Irracjonalne zachowanie często wynika z niezaspokojonych potrzeb i może prowadzić do nieporozumień oraz konfliktów. Warto poszukać nowych opcji, aby znaleźć lepsze rozwiązania i uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości.

A jakby wyglądała ta rozmowa, kiedy każdy powiedziałby o sobie?

Gdy ujawniamy swoje potrzeby, mamy większą szansę doczekać się ich zaspokojenia. Potrzeby wszystkich ludzi są tak samo ważne i mogą być przynajmniej wzięte pod uwagę. Założenie, że potrzeby każdego są tak samo ważne i mogą być wzięte pod uwagę, nie oznacza, że od razu zostaną spełnione. Już samo to, że podzieliłeś/podzieliłaś się tym, co jest w danej sytuacji w Tobie żywe i wysłuchałeś/wysłuchałaś, co jest ważne dla drugiej osoby, pogłębia Waszą relację.

A jakby wyglądała ta rozmowa, kiedy każdy powiedziałby o sobie? Istotne elementy szczerości

Pracownik A: Czy mogę na Ciebie liczyć kolejny raz, że pomożesz mi z tym raportem? Widzę, że chętnie robiłeś to już cztery razy, to może nie jest to dla Ciebie duży problem?

Pracownik B: Pomogłem Ci, bo widziałem, że możesz nie zdążyć i nawet lubię pisać te raporty, ale jestem zmęczony dodatkową pracą i sam potrzebuję czasu na dokończenie swoich sprawozdań, bo martwię się, że nie zdążę. Nie chcę zostawać po pracy. Możemy o tym porozmawiać jeszcze później?

Świadomość intencji jest kluczowa dla jasnej i celowej komunikacji w NVC. Pozwala na głębsze zrozumienie i naukę, jak w sposób empatyczny wyrażać swoje potrzeby oraz uczucia.

W tej wymianie zdań, każdy mówi o sobie, nie przerzuca odpowiedzialności na drugą osobę, a co najważniejsze: jest chęć do kontynuowania rozmowy. Jest szansa na dalszą współpracę.

Konstruktywnie rozwiązywać konflikty

Empatia w przywództwie

Empatia w przywództwie to umiejętność, która może znacząco wpłynąć na jakość relacji w zespole i osiąganie wspólnych celów. Przywódcy, którzy potrafią słuchać aktywnie i interesować się potrzebami oraz emocjami swoich pracowników, budują silniejsze i bardziej zaufane relacje. Pytanie o potrzeby i emocje innych osób pozwala lepiej je zrozumieć i dostosować swoje działania do ich oczekiwań.

Pokazywanie zrozumienia i współczucia wobec potrzeb i emocji innych osób to kolejny krok w budowaniu empatycznego przywództwa. Przywódcy, którzy potrafią dostosować swój styl zarządzania do potrzeb i emocji swoich pracowników, tworzą bardziej harmonijne i efektywne środowisko pracy. Empatia w przywództwie nie tylko poprawia komunikację, ale także pomaga konstruktywnie rozwiązywać konflikty i budować silne, zintegrowane zespoły.

Autorka: Ewa Nieć

Zamów dedykowane szkolenie z NVC